9 ขั้นตอนการใส่สายยางให้อาหารสายยางผู้ป่วยทางจมูกการใส่สายยางให้อาหารทางจมูก (Nasogastric Tube Insertion) เป็นหัตถการทางการแพทย์ที่ละเอียดอ่อนและ ต้องดำเนินการโดยพยาบาลวิชาชีพหรือแพทย์ผู้ที่ได้รับการฝึกฝนมาแล้วเท่านั้น เนื่องจากต้องอาศัยการประเมินผู้ป่วยและทักษะเฉพาะด้าน เพื่อป้องกันไม่ให้สายยางเข้าสู่ปอดซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต
ข้อมูล 9 ขั้นตอนที่ระบุนี้คือ ขั้นตอนมาตรฐานที่บุคลากรทางการแพทย์ใช้ในการปฏิบัติงาน ไม่ใช่คำแนะนำสำหรับผู้ดูแลทั่วไป:
9 ขั้นตอนการใส่สายยางให้อาหารผู้ป่วยทางจมูก (สำหรับบุคลากรทางการแพทย์)
1. การเตรียมพร้อมและประเมินผู้ป่วย
ตรวจสอบคำสั่งแพทย์ ว่าผู้ป่วยไม่มีข้อห้ามในการใส่สาย NG Tube (เช่น มีการบาดเจ็บที่ฐานกะโหลกศีรษะ)
เตรียมอุปกรณ์และอธิบายขั้นตอนให้ผู้ป่วยเข้าใจ (ถ้าผู้ป่วยรู้สึกตัว)
2. การจัดท่าผู้ป่วย
จัดให้ผู้ป่วยอยู่ในท่า ศีรษะสูง (High Fowler’s Position) หรือเท่าที่ผู้ป่วยทนได้ เพื่อให้สายยางไหลลงตามแรงโน้มถ่วงได้ง่ายขึ้น
3. การวัดความยาวสายยาง
ใช้สายยางวัดความยาวโดยประมาณ โดยวัดจากปลาย จมูก (Nose) ไปยัง ติ่งหู (Ear Lobe) จากนั้นวัดจากติ่งหูไปยังปลายสุดของ กระดูกลิ้นปี่ (Xiphoid Process) (เรียกเทคนิคนี้ว่า NEX measurement)
ทำเครื่องหมายที่ความยาวที่วัดได้
4. การหล่อลื่นและเตรียมสาย
หล่อลื่นปลายสายยางด้วยสารหล่อลื่นที่ละลายน้ำได้ เพื่อช่วยให้สอดสายได้ง่ายและลดการระคายเคือง
5. การสอดสายยาง
สอดสายยางเข้าทางรูจมูกที่ประเมินแล้วว่าโล่งกว่า โดยค่อย ๆ ดันสายเข้าไปเบา ๆ
เมื่อสายถึงบริเวณคอหอย (Pharynx) ให้ผู้ป่วย พยายามกลืนน้ำหรือกลืนอากาศ (ถ้าผู้ป่วยรู้สึกตัว) เพื่อให้สายยางเคลื่อนผ่านกล่องเสียงลงสู่หลอดอาหารและกระเพาะอาหารได้ง่ายขึ้น
6. การใส่สายยางจนถึงตำแหน่งที่วัดไว้
สอดสายยางต่อไปจนถึงเครื่องหมายที่วัดไว้ในขั้นตอนที่ 3 โดยสังเกตอาการผู้ป่วย หากผู้ป่วยมีอาการไออย่างรุนแรง หายใจลำบาก หรือมีสีผิวเปลี่ยน ต้อง หยุดการใส่สายทันที
7. การยืนยันตำแหน่งที่ถูกต้อง (Critical Step)
การยืนยันตำแหน่งเป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุด โดยวิธีที่แม่นยำที่สุดคือการ ถ่ายภาพรังสีทรวงอก (Chest X-ray)
วิธีอื่นที่ใช้ร่วมคือ: การดูดน้ำย่อยออกมาวัดค่า pH (ถ้าอยู่ในกระเพาะอาหารมักจะมีค่าเป็นกรด) หรือการฉีดอากาศเข้าไปแล้วใช้หูฟังฟังเสียงบริเวณกระเพาะอาหาร
8. การยึดตรึงสายยาง
เมื่อยืนยันว่าสายยางอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้องแล้ว ให้ใช้พลาสเตอร์ยึดสายยางติดกับปีกจมูกและแก้มอย่างมั่นคงและทำเครื่องหมายที่สายยาง
9. การเริ่มให้อาหารและการสังเกตอาการ
เริ่มให้อาหารตามคำสั่งแพทย์ โดยเริ่มจากอัตราที่เหมาะสม และสังเกตอาการของผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะอาการท้องอืด คลื่นไส้ หรืออาการที่บ่งชี้ว่าอาจมีการสำลัก
ย้ำเตือน: หัตถการนี้ต้องใช้ทักษะ ความรู้ และการประเมินอาการผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง ไม่ควรพยายามใส่สายยางด้วยตนเอง โดยเด็ดขาดค่ะ
