ผ้ากันไฟเพื่อความปลอดภัยจากอัคคีภัยในบ้าน

[siritidaphon]

ผ้ากันไฟเพื่อความปลอดภัยจากอัคคีภัยในบ้าน

เพื่อให้ตอบคำถามเรื่อง "ผ้ากันไฟเพื่อความปลอดภัยจากอัคคีภัยในบ้าน" ได้อย่างมีประโยชน์สูงสุด สิ่งสำคัญคือการทำความเข้าใจว่า "ผ้ากันไฟ" ในบริบทของบ้านเรือนหมายถึงอะไร และใช้งานอย่างไร เพราะการใช้งานในบ้านจะแตกต่างจากในโรงงานอุตสาหกรรมอย่างสิ้นเชิง

โดยทั่วไป "ผ้ากันไฟ" เพื่อความปลอดภัยจากอัคคีภัยในบ้าน มักจะหมายถึง:

ผ้าห่มกันไฟ (Fire Blanket): อุปกรณ์สำหรับดับไฟขนาดเล็กที่เกิดขึ้นในครัวเรือน
ผ้าม่าน/ผ้าตกแต่งที่ทนไฟ (Fire-Retardant Curtains/Fabrics): วัสดุที่ได้รับการบำบัดให้ลามไฟช้าลง เพื่อชะลอการลุกลามของไฟ
ผ้าคลุม/ผ้าหุ้มฉนวนสำหรับเครื่องใช้ไฟฟ้า (Insulating/Protective Covers): อาจใช้ในบางกรณีเพื่อลดความร้อนจากอุปกรณ์ หรือป้องกันประกายไฟ

1. ผ้าห่มกันไฟ (Fire Blanket)

นี่คืออุปกรณ์ "ผ้ากันไฟ" ที่ใช้โดยตรงเพื่อดับเพลิงในครัวเรือนมากที่สุด

วัตถุประสงค์: ใช้ดับไฟขนาดเล็กที่ควบคุมได้ง่าย โดยเฉพาะไฟที่เกิดจากน้ำมันหรือไขมัน (เช่น ไฟไหม้กระทะในครัว) หรือไฟไหม้เสื้อผ้าของบุคคล

หลักการทำงาน: ทำหน้าที่ตัดออกซิเจนออกจากเชื้อเพลิง ทำให้ไฟดับลง

คุณสมบัติสำคัญ:

วัสดุ: มักทำจากใยแก้ว (Fiberglass Fabric) ทอแน่น ที่สามารถทนความร้อนสูงได้ดีเยี่ยม (โดยทั่วไปทนได้ถึง 550°C หรือสูงกว่า) และไม่เป็นสื่อนำไฟฟ้า
การเคลือบผิว: บางรุ่นอาจมีการเคลือบผิวเพื่อลดการระคายเคืองจากการสัมผัสใยแก้ว และเพิ่มคุณสมบัติกันน้ำ/น้ำมัน
ขนาด: มีหลายขนาดให้เลือกใช้ตามความเหมาะสม เช่น 1m x 1m, 1.2m x 1.2m, 1.5m x 1.5m, 1.8m x 1.8m ควรเลือกขนาดที่สามารถคลุมพื้นที่ไฟไหม้ได้มิด
บรรจุภัณฑ์: มักมาในซองใส่ที่สามารถดึงออกมาใช้งานได้รวดเร็ว และมีคำแนะนำการใช้งานที่ชัดเจน
มาตรฐาน: ควรมีใบรับรองมาตรฐาน เช่น EN 1869 (มาตรฐานยุโรปสำหรับผ้าห่มกันไฟ) ซึ่งระบุถึงประสิทธิภาพการดับไฟ และความปลอดภัยในการใช้งาน

ข้อควรจำในการใช้งาน:

การฝึกซ้อม: ควรอ่านคู่มือและฝึกซ้อมวิธีการใช้งานอย่างน้อย 1 ครั้ง เพื่อให้สามารถใช้ได้ทันท่วงทีเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน
ตำแหน่งติดตั้ง: ควรติดตั้งในจุดที่เข้าถึงง่ายและมองเห็นได้ชัดเจน โดยเฉพาะในห้องครัว หรือใกล้บริเวณที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดไฟไหม้


2. ผ้าม่าน / ผ้าตกแต่งที่ทนไฟ (Fire-Retardant Curtains / Fabrics)

เป็นการป้องกันเชิงรับ เพื่อชะลอการลุกลามของไฟ

วัตถุประสงค์: ชะลอการลุกลามของเปลวไฟและลดการเกิดควัน หากเกิดไฟไหม้ขึ้นในบ้าน ให้มีเวลาสำหรับการอพยพมากขึ้น
หลักการทำงาน: เนื้อผ้าได้รับการบำบัดด้วยสารเคมี (Treatment) หรือผลิตจากเส้นใยที่มีคุณสมบัติทนไฟโดยธรรมชาติ (Inherently Fire Retardant Fibers) ทำให้ผ้าไม่ติดไฟง่าย และเมื่อติดไฟก็จะดับเอง หรือลามไฟช้ามาก

คุณสมบัติสำคัญ:

วัสดุ:
เส้นใยธรรมชาติบำบัดสารหน่วงไฟ: เช่น คอตตอน, ลินิน ที่ผ่านการเคลือบสารหน่วงไฟ (Topical Treatment)
เส้นใยสังเคราะห์ทนไฟโดยธรรมชาติ (Inherently FR Fibers): เช่น Modacrylic, Trevira CS, Nomex ซึ่งมีคุณสมบัติติดไฟยากตั้งแต่เส้นใย ทำให้ทนทานต่อการซักล้างมากกว่าแบบเคลือบ
มาตรฐาน: ต้องผ่านการทดสอบการลามไฟตามมาตรฐานสำหรับสิ่งทอ/เฟอร์นิเจอร์ เช่น NFPA 701 (สำหรับผ้าม่าน), BS 5867 Part 2, EN 13773 (สำหรับผ้าม่าน)
ควันและสารพิษ: ควรเลือกผ้าที่เมื่อติดไฟแล้วปล่อยควันและสารพิษออกมาน้อย

ข้อควรจำ: ผ้าม่านทนไฟไม่ได้หมายความว่า "ไม่ไหม้เลย" แต่หมายถึง "ติดไฟยาก และลามไฟช้า" เพื่อให้มีเวลาหนีไฟมากขึ้น


3. ผ้าคลุม/ผ้าหุ้มฉนวนสำหรับเครื่องใช้ไฟฟ้า (Insulating/Protective Covers)

เป็นกรณีที่พบน้อยและเฉพาะทางในบ้านเรือน แต่อาจมีประโยชน์ในบางสถานการณ์

วัตถุประสงค์: ลดการแผ่ความร้อนจากเครื่องใช้ไฟฟ้าบางชนิด (เช่น เตาอบแบบบิลท์อินบางรุ่นที่อาจมีท่อระบายความร้อนด้านหลัง) หรือป้องกันประกายไฟจากอุปกรณ์ไฟฟ้าที่อาจช็อต

วัสดุ: อาจเป็นใยแก้วหรือเซรามิกไฟเบอร์บางชนิดที่มาในรูปแบบแผ่น หรือผ้าคลุมเฉพาะรุ่น ซึ่งมักจะได้รับการออกแบบและติดตั้งโดยผู้ผลิตอุปกรณ์นั้นๆ

ข้อควรจำ: การดัดแปลงหุ้มฉนวนเครื่องใช้ไฟฟ้าเองโดยไม่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ อาจเป็นอันตรายและทำให้เกิดความร้อนสะสมจนเครื่องเสียหรือเกิดไฟไหม้ได้
ข้อควรระวังและคำแนะนำเพิ่มเติมสำหรับความปลอดภัยจากอัคคีภัยในบ้าน
ไม่ควรใช้ผ้าจากอุตสาหกรรมหนักในบ้านโดยตรง: ผ้ากันไฟที่ใช้ในโรงงาน เช่น ผ้าซิลิก้า หรือผ้าเคลือบเฉพาะทาง อาจมีคุณสมบัติที่แข็งกระด้าง ระคายเคืองผิวหนัง หรือปล่อยสารที่ไม่เหมาะสมกับการใช้งานในบ้านเรือนทั่วไป

ความสำคัญของควัน: ในบ้านเรือน สิ่งที่อันตรายที่สุดจากไฟไหม้คือ ควันพิษ ไม่ใช่เปลวไฟโดยตรง ดังนั้น ควรติดตั้ง เครื่องตรวจจับควัน (Smoke Detector) ในจุดต่างๆ ของบ้าน และตรวจสอบแบตเตอรี่เป็นประจำ

ถังดับเพลิง: ควรมีถังดับเพลิงชนิดที่เหมาะสม (เช่น ชนิด ABC สำหรับไฟทั่วไป) ติดตั้งในจุดที่เข้าถึงง่าย และเรียนรู้วิธีการใช้งาน

แผนหนีไฟ: ควรมีแผนหนีไฟฉุกเฉินสำหรับสมาชิกทุกคนในบ้าน และฝึกซ้อมเป็นประจำ
การป้องกันสาเหตุ: การป้องกันไฟไหม้ที่ดีที่สุดคือการป้องกันไม่ให้เกิดไฟไหม้ขึ้นตั้งแต่แรก เช่น ตรวจสอบระบบไฟฟ้า, ไม่ทิ้งเทียนไข/ธูปไว้, ระมัดระวังการทำอาหาร

การใช้ผ้ากันไฟในบ้านควรเน้นไปที่ ผ้าห่มกันไฟ สำหรับการรับมือกับเหตุการณ์เฉพาะหน้า และการเลือกใช้ ผ้าม่าน/ผ้าตกแต่งที่ทนไฟ เพื่อเพิ่มเวลาในการอพยพเมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝัน และที่สำคัญที่สุดคือการมี ระบบเตือนภัย และ ความรู้ในการป้องกันและรับมือกับอัคคีภัย ครับ